اسکار چگونه تشکیل می‌شود؟انواع اسکار

مقدمه

اسکار (Scar) یا جای زخم، اثری است که پس از بهبود زخم یا جراحت روی پوست باقی‌ می‌ماند. اسکار، بخشی طبیعی از روند بهبودی پوست است. بیشتر اسکار‌ها به مرور زمان و به صورت طبیعی،  کم رنگ‌ می‌شوند، اگر چه هرگز به طور کامل ناپدید نمی‌گردند؛ البته که روش‌هایی برای درمان اسکار وجود دارد!

انواع اسکار

یک اسکار‌ می‌‌تواند به شکل یک خط نازک، یک سوراخ حفره‌ دار روی پوست یا رشد غیر طبیعی و بیش از حد بافت باشد. انواع اسکار به شرح زیر است.

اسکار خطی معمولی

این نوع اسکار حالتی شبیه به یک زخم جزیی مانند بریدگی دارد که معمولا پس از مدتی بهبود‌ می‌یابد و تنها یک خط برجسته از آن باقی‌ می‌ماند که آن هم به مرور زمان کم رنگ شده و صاف‌ می‌گردد. روند بهبودی این نوع اسکار‌ها‌ می‌تواند تا 2 سال طول بکشد. البته باید توجه داشته باشید که اسکار به طور کامل ناپدید نمی‌شود و به صورت یک علامت یا خط قابل رویت باقی خواهد ماند؛ حتی اگر روند درمان اسکار را نیز طی کرده باشید. اسکار‌‌های خفیف معمولا پس از زخم یا جراحی نمایان‌ می‌شوند. آن‌ها معمولا دردناک نیستند، اما ممکن است برای چند ماه خارش داشته باشند.

اسکار‌‌های کلوئیدی

اسکار‌‌های کلوئیدی ناشی از رشد بیش از حد بافت هستند و زمانی تشکیل‌ می‌شوند که کلاژن بیش از حد معمول در محل زخم تولید شود. این نوع اسکار‌‌ها حتی پس از بهبود زخم نیز همچنان به رشد خود ادامه می‌دهند. اسکار‌‌های کلوئیدی روی پوست برجسته شده و‌ می‌توانند به رنگ صورتی، قرمز، هم رنگ یا تیره‌تر از پوست اطراف خود باشند. این نوع اسکار‌‌ها اغلب همراه با خارش بوده و دردناک هستند و اگر سفت و نزدیک مفصل باشند، ممکن است حرکت را برای شما دشوار کنند.

اسکار هایپرتروفیک

اسکار‌‌های هایپرتروفیک نیز مانند اسکار‌‌های کلوئیدی، به دلیل تولید کلاژن اضافی در محل زخم ایجاد‌ می‌شوند. بر خلاف اسکار‌‌های کلوئیدی، اسکار‌‌های هایپرتروفیک از مرز زخم اصلی فراتر نمی روند. ممکن است ضخیم شدن این نوع اسکار‌‌ها تا حدود 6 ماه ادامه یابد تا اینکه به تدریج طی چند سال بهبود پیدا کنند. البته برای تسریع روند درمان می‌توانید از روش‌های درمان اسکار بهره ببرید.

اسکار‌‌های حفره ای یا فرو رفته

برخی از اسکار‌‌های ناشی از بیماری‌‌های پوستی مانند آکنه و آبله مرغان، ممکن است ظاهری فرو رفته یا حفره ای داشته باشند. اسکار‌‌های حفره ای که به عنوان اسکار‌‌های آتروفیک یا آیس پیک (Ice-pick) نیز شناخته‌ می‌شوند،‌ می‌توانند در نتیجه آسیبی ایجاد شوند که باعث از بین رفتن چربی زیر پوست‌ می‌شود.

اسکار‌‌های انقباضی

اسکار‌‌های انقباضی بیشتر مواقع در اثر سوختگی ایجاد‌ می‌‌شوند. در این نوع اسکارها، پوست جمع شده و حالت چروک پیدا می‌کند که منجر به سفتی و مشکلات حرکتی می‌شود که در این صورت حتما باید برای درمان اسکار اقدام کنید.

روش‌های درمان اسکار

با اینکه حذف کامل اسکار امکان پذیر نیست، اما بسیاری از اسکار‌‌ها به مرور زمان کم رنگ‌ می‌شوند. روش‌های درمانی مختلفی برای درمان اسکار وجود دارد که می‌توانند برای بهبود ظاهر اسکار و کمتر دیده شدن آن مورد استفاده قرار گیرند. برخی گزینه‌‌های درمانی مورد استفاده برای بهبود وضعیت اسکار‌‌های ناخوشایند، ناراحت کننده و محدود کننده، شامل موارد زیر است:

•     ژل سیلیکونی موضعی یا ورقه‌‌های ژل سیلیکونی
•     پانسمان‌‌های فشاری
•     استروئیدها
•     کاموفلاژ یا استتار پوست (نوعی گریم یا آرایش)
•     عمل جراحی

اغلب‌ می‌توان ترکیبی از روش‌‌های مختلف را برای درمان اسکار استفاده کرد.

یکی از روش‌های درمان اسکار استفاده از ژل، ورق‌ها یا کرم‌‌های سیلیکونی است که روی بافت اسکار به خصوص در مراحل اولیه تشکیل اسکار با مکانیسم فشار موضعی از بزرگ‌تر شدن آن جلوگیری کرده و به کم رنگ شدن آن کمک‌ می‌کنند. ژل و ورقه‌‌های سیلیکونی ضد اسکار برند Cimeosil حاوی سیلیکون پزشکی بوده و برای استعمال بر روی اسکار‌‌های ناشی از سوختگی، بریدگی و خراشیدگی تولید شده اند. برند Cimeosil یکی از محصولات شرکت Implantech آمریکا است که در زمینه تولید محصولات با کیفیت زیبایی شامل انواع ایمپلنت چانه، گونه، سینه و محصولات آنتی اسکار، پیشتاز‌ است.

اسکار چگونه تشکیل می‌شود؟

اسکار بخشی از روند طبیعی بهبودی بدن پس از آسیب دیدن بخشی از بافت آن است. هنگامی که بخشی از پوست زخم‌ می‌شود، بافت آن شکسته شده که باعث‌ می‌شود پروتئینی به نام کلاژن آزاد شود. کلاژن در جایی که بافت آسیب دیده است، ساخته شده و به بهبود و التیام زخم کمک‌ می‌کند. تا چندین ماه پس از بروز جراحت،  کلاژن جدید تشکیل می‌شود و علاوه بر این، جریان خون نیز در محل زخم افزایش‌ می‌یابد که موجب می‌شود جای زخم برجسته و توده ‌ای شکل شود. البته با گذشت زمان، مقداری کلاژن در محل زخم تجزیه شده و خون رسانی کاهش‌ می‌یابد که در نتیجه جای زخم به تدریج صاف و نرم‌تر‌ می‌شود. اگر چه اسکار‌‌ها برای همیشه باقی‌ می‌مانند، اما معمولا در طی یک دوره 2 ساله کم رنگ شوند؛ با این حال، بعید است پس از این مدت، تغییری در آن‌ها ایجاد شود.

ترک‌های پوستی

ترک‌‌های پوستی با اسکار متفاوت بوده و به رگه‌‌ها یا خطوط نازکی گفته می‌شود که بر اثر پارگی لایه عمیق ‌تر پوست (این بخش از پوست به درم یا Dermis معروف است) روی سطح پوست ظاهر‌ می‌‌شوند. آن‌ها اغلب به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری، بلوغ، تمرینات بدنسازی و درمان جایگزینی هورمون ایجاد‌ می‌شوند.

تاثیر روانی اسکار

عدم درمان اسکار‌ می‌تواند هم از نظر جسمانی و هم از نظر روانی روی افراد تاثیر بگذارد. یک اسکار، به خصوص اگر روی صورت شما ظاهر شود،‌ می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد؛ اگر احساس کنید کسی به شما خیره شده است، وضعیت‌ می‌تواند بدتر شود. اگر به دلیل ظاهر خود از ملاقات با افراد اجتناب کنید، به راحتی از نظر اجتماعی منزوی‌ می‌شوید که این موضوع‌ می‌تواند منجر به افسردگی شما شود. اگر احساس‌ می‌‌کنید به دلیل وجود اسکار روی بدن‌تان ممکن است افسرده شوید و یا اگر این مساله بر فعالیت‌‌‌های روزانه‌‌تان تاثیر‌ می‌‌گذارد، حتما به یک روانپزشک مراجعه کنید.