مقدمه
یکی از اجتناب ناپذیرترین عواقب در انواع جراحی‌ها، به جا ماندن اسکارها بر روی پوست است. هر چقدر هم که جراح و متخصص تبحر فراوانی در کار خود داشته باشند، در هر صورت ممکن است اسکار بر روی پوست بر جا بماند. درمان اسکار یکی از مواردی است که همیشه ذهن هم پزشکان و هم بیمارانی که تحت جراحی قرار گرفته اند را درگیر کرده است. از همین رو ما در این نوشتار برآنیم تا راه‌هایی برای درمان اسکارها به شما ارائه دهیم؛ پس در ادامه با ما باشید.
مدت زمان درمان اسکار
این که مدت زمانی مشخص را برای درمان اسکارها اعلام کنیم، کاری غیر منطقی است! هر اسکار بسته به ضخامت، نو و یا کهنه بودن، میزان درگیر کردن پوست و علاوه بر این‌ها شرایط و ویژگی‌های فرد بیمار از جمله سن، نوع پوست، ژن و رنگ پوست او، می‌تواند در مدت زمانی کوتاه و یا طولانی درمان شود. البته که هر چه سریع‌تر برای درمان اسکار اقدام شود، احتمال موفقیت در آن بیشتر خواهد بود؛ زیرا اسکارهای قدیمی که برای مدت زمان‌های طولانی بر روی پوست باقی می‌مانند با احتمال کمتری ممکن است از بین روند. در هر صورت پزشک متخصص شما ممکن است بسته به شرایطی که دارید و بررسی اسکار موجود بر روی پوست شما، روش‌های درمانی مختلفی را به شما ارائه دهد که در ادامه به چندی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
روش‌های مختلف برای درمان اسکار
در ادامه چندی از معروف‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌ها را برای شما آورده ایم:
- ماساژ ناحیه اسکار: یکی از آسان‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌ها برای درمان اسکار، ماساژ در محل اسکار است. شما می‌توانید محل را در جهت اسکار، با هر کرمی که از داروخانه تهیه کرده اید (ترجیحاً کرم‌های بدون عطر) ماساژ‌هایی نرم و آهسته دهید. با حرکت دست شما بر روی اسکار، محل آن نرم شده و از بین رفتن آن قطعی‌تر و راحت‌تر می‌شود. درمان اسکار با این روش ممکن است بین 3 تا 6 ماه به طول انجامد.
- تمرینات حرکتی کنترل شده: اسکار در برخی از محل‌ها می‌تواند بر روی ماهیچه‌ها در آن ناحیه نیز اثر بگذارد. به بیان دیگر حرکت ماهیچه و نرمش آن‌ها البته به صورت کاملاً کنترل شده و با شدت کم، می‌تواند در از بین رفتن اسکار به شدت تأثیرگذار باشد. در این زمینه حتماً توصیه‌های پزشک متخصص را جدی بگیرید و از حرکات تندتر و کنترل نشده جلوگیری کنید؛ زیرا که ممکن است با این کار اسکار برای همیشه بر روی پوست شما باقی بماند!
- استفاده از ژل‌های سلیکونی: ژل‌های سلیکونی که بر روی محل اسکار قرار گرفته و می‌توان برای محافظت از آن از شیت‌ها و یا باندها مخصوص استفاده کرد، یکی از بهترین روش‌های درمان اسکار از انواع مختلف هستند. این ژل‌ها بر روی محل اسکار بر روی پوست قرار گرفته و در مدت زمان بین 3 تا 6 ماه می‌تواند اسکار را کاملاً از بین ببرد. بهترین استفاده از این ژل‌ها زمانی است که اسکار در محلی از پوست قرار داد که دائماً در حال حرکت است. باقی ماندن ژل بر روی اسکار در مدت زمان 12 تا 24 ساعت در روز می‌تواند بهترین اثر بخشی را داشته باشد.
- حساسیت زدایی از اسکار با ماساژ اعصاب پوست: گاهی اوقات جراحتی که بر روی پوست ایجاد شده است و در نتیجه آن اسکار پدیدار شده، می‌تواند در اعماق بیشتری از پوست و اعصاب موجود در آن نیز تأثیرگذار باشد و همین امر نیز وجود اسکار بر روی پوست را طولانی‌تر کند. بدین منظور توصیه می‌شود که بعد از درمان‌های اولیه پوست، حرکات ارتعاشی و ماساژ بر روی آن شروع شود تا به اصطلاح از اسکار موجود بر روی پوست حساسیت زدایی شده و قابلیت تحمل آن برای پوست و عصب‌های موجود در آن بیشتر شود.
- تزریق و یا عمل جراحی: گاهی اوقات اسکارها عمیق‌تر و جدی‌تر از آن هستند که بتوان با روش‌های معمول و اصولاً خانگی آن‌ها را درمان کرد. در این مواقع درمان اسکار نیازمند تزریقات ویژه و بیمارستانی و یا به اصطلاح کلینیکی بوده و حتی در موارد شدیدتر نیاز به عمل جراحی مجدد برای رفع اسکار است.
البته نکته مهمی که در تمام این روش‌های درمانی باید توجه خیلی ویژه‌ای به آن شود این است که اسکارها تا زمانی که به طور کامل بهبود نیافته و به رنگ قرمز و پر التهاب هستند، به هیچ وجه درمان‌هایی برای رفع آن‌ها به خصوص عمل‌های جراحی نباید انجام گیرد. اسکارها وقتی رنگی تیره به خود گرفته و سطح آن‌ها نرم می‌شود، نشان دهنده این است که دوران التهاب و تازه بودن خود را گذرانده و حال باید اقدامات لازم برای درمان اسکار و از بین بردن آن‌ها آغاز شود. اگر در زمانی که هنوز اسکار تازه است هر گونه اقدامی برای از رفع آن شروع شود، احتمال به وجود آمدن مواردی مانند ایجاد عفونت بالا می‌رود.
دوره درمان اسکار در انواع مختلف
همان طور که در بالا بیان کردیم، برای درمان اسکار و از بین رفتن جای آن باید ابتدا منتظر ماند تا التهابات اولیه آن کم شود. این دوره طی چندین مرحله انجام می‌شود. 4 تا 6 هفته بعد از جراحی، اسکار شروع به افزایش ابعاد و قرمزتر شدن می‌کند. اسکار در مراحل اولیه ممکن است دارای لایه‌های سطحی ضخیم‌تر و لایه‌های زیرین شل‌تر باشد. این‌ها همگی واکنش‌هایی طبیعی از اسکارها بوده و نباید با عفونت اشتباه گرفته شوند؛ چرا که برخی علائم آن‌ها دقیقاً مانند حالتی است که عفونت اتفاق افتاده است. بعد از مرحله تورم و قرمزی، در طی 2 تا 3 ماه، اسکار رفته رفته کم رنگ‌تر و کوچک‌تر شده و با گذشت زمان بیشتر نرم شده و رنگ طبیعی پوست را پیدا می‌کند.
بهترین مواد برای از بین بردن اسکارها
همان طور که در این نوشتار بیان کردیم، راه‌های مختلف و استفاده از موادهایی متنوع می‌تواند در درمان اسکار مؤثر واقع شود. Implantech یک برند آمریکایی است که در زمینه پروتزهای فک و صورت و البته تولید موادی آنتی اسکار، نامی شناخته شده در سرتاسر جهان دارد. محصول ضد اسکار تولیدی توسط این برند با نام Cimeosil، یکی از بهترین محصولاتی است که می‌تواند در درمان اسکار بسیار مفید واقع شود و شامل شکل های مختلف شیت یا ورق سیلیکونی برای عمل های جراحی گوناگون می باشد مانند شیت یا ورقه سیلیکونی لنگری ، شیت یا ورقه سیلیکونی مخصوص ابدومینوپلاستی و سزارین، شیت یا ورقه سیلیکونی عمومی و ... .
